BERMULANYA PEMAKAIAN GELARAN SULTAN DI NEGERI PAHANG

Memang asalnya pemerintahan negeri Pahang adalah secara pemerintahan beraja, dengan keturunan Raja-Raja Melaka yang paling lama berkuasa; lebih 200 tahun iaitu sejak Sultan Muhammad Shah (1469 – 1475), hinggalah kepada Sultan Mahmud Shah yang terkenal dalam sejarah sebagai ‘Sultan Mahmud Mangkat Dijulang’ (pada tahun 1699).

Selepas itu, pemerintahan negeri berpindah kepada keturunan Bendahara Tun Habib Abdul Majid, Bendahara Padang Saujana Johor, dengan pemerintah memakai gelaran Bendahara sejak daripada itu (kecuali semasa pemerintahan Sultan Abdul Jalil). Selepas Bendahara Tun Habib Abdul Majid ialah Sultan Abdul Jalil, kemudiannya Bendahara-bendahara lain seperti Bendahara Abas, Bendahara Abdul Majid, Bendahara Koris, Bendahara Ali, Bendahara Tun Mutahir dan Bendahara Siwa Raja, atau asalnya bernama  Tun Ahmad (Wan Ahmad), adinda kepada Tun Mutahir.

Bendahara Siwa Raja kemudiannya menukarkan gelaran kepada Sultan, dengan mengambil nama Sultan Ahmad Al-Mu’azzam Shah, Sultan Pahang I. Sejak itu, bermulalah pemerintahan negeri dengan ketua pemerintahnya menggunakan gelaran Sultan, hinggalah ke hari ini. Menurut buku ‘Singgahsana Negeri Pahang Darul Makmur’, pertukaran gelaran daripada Bendahara kepada Sultan berasal daripada cadangan Yang Mulia Sultan Abu Bakar Johor kepada Bendahara Siwa Raja, semasa Dato’ Bendahara itu berkunjung ke Johor.

“Yang Mulia Sultan Abu Bakar telah mencadangkan kepada Dato’ Bendahara itu supaya memakai gelaran Sultan ganti gelaran Bendahara, dengan alasan yang negeri Pahang itu tidak lagi berhubung dan takluk ke Daik bagaimana dahulu. Tambahan pula negeri itu telah diperintah oleh kerajaan Belanda. Dato’ Bendahara telah bersenda kepada Sultan Johor itu mengatakan Orang Besar Pahang telahpun memajukan cadangan itu kepadanya dahulu, tetapi belum dibulatkan lagi persetujuan itu. Sultan Johor yang mendengar senda itu telah menguatkan lagi cadangan dan menasihatkan Dato’ Bendahara itu supaya menurut akan persetujuan Orang-Orang Besar Pahang itu.”

“Setelah balik Dato’ Bendahara itu ke Pahang daripada perangkatan ke Johor itu, maka di dalam satu majlis pengadapan Orang Besar Negeri Pahang yang kanan dan berkuasa telah mendatangkan sembah memohon Dato’ Bendahara itu memakai gelaran Yang Maha Mulia Sultan. Persembahan itu telah diterima. Maka di dalam suatu istiadat, Dato’ Bendahara itu digelarlah oleh Orang Besarnya dengan nama Yang Maha Mulia Sultan Ahmad Al-Mu’azzam Shah dan isterinya Cik Puan Bongsu diberi gelaran Yang Maha Mulia Tengku Ampuan. Manakala, putera-putera dan puteri-puteri yang memakai gelaran Tun diganti kepada gelaran Tengku”.

MENTERI BESAR DI BAWAH PEMERINTAHAN SULTAN HAJI AHMAD SHAH

Seramai 8 orang Menteri Besar Pahang yang pernah berkhidmat di bawah pemerintahan KDYMM Sultan Pahang ke-5, Sultan Haji Ahmad Shah Al-Musta’in Billah, sehingga kini.

Dato’ Kurnia Bistari Haji Abdul Aziz bin Ahmad

Menteri Besar Pahang ke-8 (1 September 1972 – 31 Ogos 1974)

Dato’ Seri Mohamad bin Jusoh

Menteri Besar Pahang ke-9 (1 September 1974 – 18 Julai 1978)

Dato’ Abdul Rahim bin Abu Bakar

Menteri Besar Pahang ke-10 (19 Julai 1978 – 17 November 1981)

Dato’ Abdul Rashid bin Abdul Rahman

Menteri Besar Pahang ke-11 (17 November 1981 – 4 Mei 1982)

Orang Kaya Indera Shahbandar, Dato’ Seri Mohd Najib bin Tun Abdul Razak

Menteri Besar Pahang ke-12 (5 Mei 1982 – 13 Ogos 1986)

Tan Sri Mohd Khalil bin Yaakob

Menteri Besar Pahang ke-13 (14 Ogos 1986 – 25 Mei 1999)

Dato’ Seri Diraja Adnan bin Yaakob

Menteri Besar Pahang ke-14 (22 Mei 1999 – 14 Mei 2018)

Dato’ Seri Wan Rosdy bin Wan Ismail

Menteri Besar Pahang ke-15 (15 Mei 2018 – sekarang)

DATO’ ABDUL RAZAK, DATO’ SETIA SELANGOR

Dato’ Abdul Razak bin Haji Abdul Ghani adalah Dato’ Setia Selangor. Beliau dilahirkan di Singapura pada tahun 1869 dan mendapat pendidikan awal di Raffles School, Singapura. Beliau kemudiannya berpindah ke Sabak Bernam, Selangor, di mana beliau menjadi ‘Mata-Mata Laut’ (Polis Marin).

Pada ketika itu, Sultan Selangor ialah Sultan Sir Alaeddin Sulaiman Shah ibni Almarhum Raja Muda Musa. Baginda berkenan akan Dato’ Abdul Razak dan menitahkan beliau datang ke Bandar Diraja Klang. Beliau kemudiannya dilantik sebagai Setiausaha Peribadi Tuanku Sultan Selangor di dalam tahun 1907, pada usia 39 tahun.

Beliau berkhidmat sebagai Penghulu dan menjadi Majistret Melayu pertama di negeri Selangor dan juga Ahli Majlis Kerajaan Negeri Selangor pada ketika itu. Kemudiannya, Dato’ Abdul Razak dianugerahkan gelaran Dato’ Setia Selangor.

Dato’ Abdul Razak berkahwin dengan Datin Saleha Yaacob dan dikurniakan dengan 15 orang cahaya mata, iaitu 10 lelaki dan 5 perempuan. Antara anak beliau ialah Dr. Abdul Latiff, Doktor Melayu Pertama dan Dato’ Yahya, Dato’ Orang Kaya Maha Bijaya Kuala Lumpur.

Dato’ Abdul Razak disahkan menghidap penyakit radang paru-paru (pneumonia). Di penghujung hayat, Sultan Alaeddin Sulaiman Shah telah mencemar duli berangkat menziarahi beliau. Walaupun di dalam keuzuran, beliau cuba bangkit dan menyambut keberangkatan tiba Tuanku Sultan dan berkata, “Tuanku, patik nak ambil cuti panjang”. Tuanku Sultan Alaeddin sangat tersentuh dan kemudiannya bertitah, “Setia sampai sudah”.

Dato’ Abdul Razak meninggal dunia di dalam tahun 1938, pada usia 69 tahun.

* Seperti mana yang pernah diceritakan oleh Allahyarham Idham Mustafa (1961-2014), Cicit Allahyarham Dato’ Setia Abdul Razak

TENGKU BESAR SULAIMAN MENYAMBUT BINTANG C.M.G.

Yang Teramat Mulia Tengku Besar Sulaiman ibni Almarhum Sultan Ahmad Al-Mu’azzam Shah merupakan Tengku Besar Pahang II.

Di dalam tahun 1928, DYMM King George V, dari England telah berkenan mengurniakan Bintang Kehormatan Companion of the Order of St Michael and St George (C.M.G.) kepada YTM Tengku Besar Sulaiman. Tuan Yang Terutama Pesuruhjaya Tinggi Hugh Clifford telah datang dari Singapura ke Pahang, kerana menyampaikan bintang itu di dalam suatu majlis  istiadat menyambut bintang yang diadakan di sebuah balai khas di Padang Kelab Kerajaan Pekan, pada petang 17 Jun 1928.

Majlis tersebut dihadiri oleh dif-dif yang terdiri daripada pegawai-pegawai tinggi dan orang-orang besar, termasuk keberangkatan Duli Yang Maha Mulia Sultan Abdullah. Di dalam majlis itu di tengah khalayak yang ramai, TYT Hugh Clifford telah menyematkan bintang kehormatan C.M.G. ke dada YTM Tengku Besar Sulaiman.

Majlis tersebut kemudiannya diikuti dengan ucapan bagi pihak kerajaan. Ucapan tahniah daripada segala lapisan dan berbagai bangsa telah disampaikan kepada YTM Tengku Besar Sulaiman di dalam majlis tersebut.

ISTANA LEBAN TUNGGAL SEMAKIN USANG

Istana Leban Tunggal adalah istana milik Almarhum Tengku Besar Sulaiman ibni Almarhum Sultan Ahmad Al-Mu’azzam Shah, Tengku Besar Pahang II. Istana ini terletak di Jalan Tengku Besar Sulaiman, Kampung Parit Tengah, Pekan.

Istana ini mula dibina pada bulan Mei 1935 dan siap sepenuhnya di dalam tahun 1937 / 1938. Kos untuk membina istana ini pada waktu itu adalah berjumlah kira-kira $16,000.00. Istana Leban Tunggal bukan sahaja indah pada namanya, malah unik pada rekabentuknya. Bangunan ini dibina daripada kayu-kayan, batu-bata dan konkrit. Bercirikan unsur-unsur kemelayuan dan sedikit pengaruh istana pada zaman dahulu.

Almarhum Tengku Besar Sulaiman mendiami istana ini sehingga ke akhir hayat Almarhum. Selepas kemangkatan Almarhum Tengku Besar Sulaiman di dalam tahun 1962, istana ini didiami oleh waris-waris Almarhum. Istana ini kemudiannya dijadikan sebagai Perpustakaan Daerah Pekan, sekitar awal 1990-an sehingga bulan Mac 2011. Istana Leban Tunggal kemudiannya diserahkan di bawah Jabatan Warisan Negara.

Malangnya kini, Istana Leban Tunggal terbiar dan semakin usang tanpa sebarang penjagaan dan pemuliharaan. Adalah menjadi suatu kerugian yang amat besar kepada penduduk daerah Pekan, khususnya; sebuah istana yang begitu cantik dan unik rekabentuknya, yang pernah menyimpan 1001 sejarah dan begitu gah di zaman kegemilangannya serta menjadi bangunan warisan di dalam daerah Pekan terbiar begitu sahaja dan tidak mendapat penjagaan yang sewajarnya dari pihak yang berkenaan.

SULTAN ABU BAKAR DIHADIAHKAN ROLLS ROYCE OLEH KERAJAAN ENGLAND

Almarhum Sultan Abu Bakar telah dianugerahkan dengan anugerah tertinggi kerajaan England, Knight Grand Cross of the Order of St Michael & St George (GCMG), yang membawa gelaran Sir, pada 1 Jun 1953.

Sebelum itu, Almarhum telahpun dianugerahkan dengan Companion of the Order of St Michael & St George (CMG) pada 2 Januari 1933 dan Knight Commander of the Order of St Michael & St George (K.C.M.G.) pada 3 Jun 1935. Selain daripada Pingat Jubli Perak King George V (1935), Pingat Kemahkotaan King George VI (1937), dan Pingat Kemahkotaan Queen Elizabeth II (1952).

Bersempena dengan penganugerahan GCMG tersebut, Almarhum juga dihadiahkan dengan sebuah motokar jenama Rolls Royce Silver Wraith 1953.

Malangnya, pada masa ini motokar Rolls Royce yang bersejarah tersebut berada di garaj Istana Abu Bakar, di dalam keadaan terbiar dan tanpa penjagaan.

DAULAT TUANKU

SEMBAH TAHNIAH

Sempena Pertabalan sebagai Kebawah Duli Yang Maha Mulia Sultan Kedah ke-29, pada 22 Oktober 2018.

DAULAT TUANKU
DAULAT TUANKU

DAULAT TUANKU

KENALI ORANG BESAR BEREMPAT NEGERI PAHANG

Yang DiHormat Orang Kaya Indera Shahbandar

Dato’ Sri Haji Mohd Najib bin Tun Haji Abdul Razak

DK., SSAP., SIMP., SPMK., SPMS., SSSJ., SPSA., SPDK., DUNM., DPMS., DSAP., PNBS.

Yang DiHormat Orang Kaya Indera Segara

Tengku Dato’ Sri Haji Asmawi bin Tengku Haji Hussin

SSAP., DSAP., DIMP., SAP., AMN.

(Yang Mulia Datuk Paduka Maharaja Lela)

Yang DiHormat Orang Kaya Indera Pahlawan

Dato’ Sri Wan Haji Abdul Wahid bin Haji Wan Hassan

SSAP., SIMP., DSAP., SAP., JSM., AMP.

Yang DiHormat Orang Kaya Indera Perba Jelai

Dato’ Haji Wan Abdul Rahman bin Dato’ Haji Wan Ibrahim

DIMP., SMP., AMN., PJK.


(Kemaskini 27 Oktober 2018)

SEJARAH BERTANJAK DI TANAH MELAYU

Pada tahun 750 Masihi, Sang Jaya Bangsa atau Sang Rama Dhamjaya – Maharaja Srivijaya yang berpusat di Palembang, Sumatera telah menyerang kerajaan Langkasuka di bawah pemerintahan Raja Maha Bangsa. Pada tahun 775 Masihi, Srivijaya telah berjaya menakluk Langkasuka dan seluruh tanah jajahannya.

Kemasukan pengaruh budaya Melayu Srivijaya dari Sumatera, termasuklah tengkolok, tanjak dan destar dipercayai bermula pada tahun 775 Masihi. Walau bagaimanapun, pengaruh budaya Melayu Langkasuka (termasuklah Kecopong @ Ketopong) tetap kekal dominan.

Penggunaan tengkolok, tanjak dan destar secara meluas di Semenanjung Tanah Melayu dipercayai hanya bermula apabila Seri Teri Buana ditabalkan sebagai pemerintah bagi tiga buah kerajaan – Palembang-Jambi (Srivijaya-Melayu), Bintan dan Singapura Tua.

Dari segi kedudukan geografi, Kepulauan Bintan dan Kepulauan Singapura adalah sebahagian daripada Semenanjung Tanah Melayu. Ini bermakna, kemasukan tengkolok, tanjak dan destar bermula dari arah selatan menuju ke utara Semenanjung.

Serangan Majapahit ke atas tiga buah kerajaan tersebut telah memaksa pemerintah terakhirnya, Parameswara melarikan diri ke utara lalu mendirikan Kesultanan Melaka. Di bawah pengaruh empayar Melaka inilah, penggunaan tengkolok, tanjak dan destar telah berkembang ke semua negeri jajahan dan naungannya.

Sultan-sultan Melaka dan Johor-Riau-Lingga-Pahang telah menabalkan putera-putera mereka sebagai raja atau sultan di negeri Perak, Jeram (Selangor), Johor, Terengganu dan Pahang.

Ada juga di kalangan para pembesar Melaka dan Johor-Riau-Lingga-Pahang yang dilantik sebagai wakil raja di wilayah jajahan seperti Kelang (Selangor) dan Muar (Johor).

Sultan Mahmud Syah (Kedah) telah pergi ke Melaka untuk bertemu dengan Sultan Mahmud Syah (Melaka) demi memohon Nobat. Dari sinilah bermulanya sejarah tengkolok, tanjak dan destar di negeri Kedah.

Sejarah tengkolok, tanjak dan destar di negeri Kelantan bermula apabila Sultan Melaka menakluk negeri Serendah (Seri Indah) Sekebun Bunga di bawah pemerintahan Sultan Gombak.

Dari Kelantan, pemakaian tengkolok, tanjak dan destar masuk ke Patani apabila Patani diperintah oleh anak-anak raja dari Dinasti Kelantan I dan Dinasti Kelantan II.

Pada zaman Kerajaan Persekutuan Patani Besar, penggunaaan tengkolok, tanjak dan destar telah berkembang ke negeri Singgora (Songkhla, Phatthalung dan Satun) serta Ligor (Nakhon Si Thammarat).

Di bawah pengaruh empayar Kedah pula, penggunaaan tengkolok, tanjak dan destar telah berkembang ke Sendawa (Sadao), Setul (Satun), Terang (Trang), Ayer Kelubi (Krabi), Kuala Punga (Phang Nga), Pulau Bukit (Koh Phuket) dan Rundung (Ranong) di selatan Thailand serta Tenang Sari (Tenasserim) di selatan Myanmar.

LARANGAN DALAM BERTANJAK

Dalam pembuatan tanjak, juga mempunyai larangan dan pantang larang. Ini kerana ia adalah sesuatu yang dijunjung di atas kepala dan mempunyai simbolik yang tinggi.

1. Larangan membuat tanjak berbentuk huruf ‘Ya’

Huruf ‘Ya’ dalam Alam Melayu ialah huruf Hijaiyah yang paling akhir dari bacaan, melambangkan akhir hayat atau kematian.

2. Larangan menggunakan kain bewarna Kuning Za’faran

Kuning raja atau kuning susu lebih cerah ke arah putih, seperti warna kuning bendera negeri Perak.

Kuning Za’faran tidak sama seperti kuning diraja. Ianya lebih pekat.

3. Larangan melangkah kain dan memijak kain dengan tapak kaki

4. Larangan memakai tanjak yang dipakai oleh Sultan yang mati dibunuh

Selagi tidak ada pembelaan khas untuk Baginda, maka ia adalah dilarang keras dan menyalahi Adat Melayu. Tanjak jenis tersebut hanya boleh dipakai setelah Sultan tersebut mendapat pembelaan sewajarnya dan pemakai yang baharu ialah seorang pengganti Sultan tersebut yang sah.

SENI KARANGAN TANJAK

Tanjak adalah hiasan kepala, bermaksud tanah dipijak. Tanjak yang dipakai pula membawa maksud kepada si pemakai bahawa mereka mengakui Tanah Melayu ini memang tempat asal usul orang Melayu.

Bentuk kainnya wajib empat segi yang dilipat menjadi tiga segi sebagai simbol ‘gunungan’. Tanjak hanya dipakai oleh lelaki dan juga disebut sebagai tengkolok atau destar.

Tanjak dihasilkan menggunakan bahan daripada kain dan wajib mempunyai bahagian simpul, tapak, bengkung dan karangan atau solekan.

Antara fungsi dan kegunaan tanjak ialah:

-       Simbol bangsa, keturunan atau kerajaan

-       Taraf dan kuasa

-       Hiasan kepala

-       Mengemaskan kedudukan rambut yang panjang

-       Adat istiadat

-       Ritual

-       Menghalang peluh dari dahi menitis ke mata

-       Pelengkap busana

-       Identiti si pemakai

SIAPAKAH TENGKU ALI?

Ramai yang terkejut dengan tuntutan seorang insan bernama Tengku Ali ke atas Kesultanan Terengganu, kira-kira 3 dekad yang lalu. Ramai yang meragui kesahihan dakwaan beliau dan tidak kurang pula yang mempercayainya.

Namun, memang ramai yang tidak tahu tentang Tengku Ali ini. Siapakah Tengku Ali yang berani menggegarkan Kesultanan Terengganu? Benarkah beliau seorang Tengku? Apakah tujuan di sebalik tuntutan beliau ini?

Tengku Ali dilahirkan pada tahun 1914, di Istana Tepi Bukit, berhampiran Bukit Puteri. Beliau merupakan putera sulung Almarhum Sultan Sulaiman Badrul Alam Shah, Sultan Terengganu ke-13. Bondanya ialah Tengku Ampuan Mariam, puteri Almarhum Sultan Ahmad Al-Mu’azzam Shah, Sultan Pahang.

Selain Tengku Ali, Almarhum Sultan Sulaiman mempunyai tiga orang putera dan empat orang puteri lagi. Mereka ialah Tengku Azizah, Tengku Asma’ (Sultanah Kedah), Tengku Abdul Rashid, Tengku Atikah, Tengku Mariam, Tengku Abdul Aziz dan Tengku Abdul Rahman.

Tengku Ali mendapat pendidikan awal di Sekolah Sultan Sulaiman, salah sebuah sekolah yang terawal di Kuala Terengganu. Sewaktu berusia 15 tahun, beliau dihantar pula menuntut di Andrew School, England. Selepas itu ke Universiti Oxford, mengambil jurusan Ilmu Alam, selama 5 tahun. Bagaimanapun, beliau tidak sempat memperolehi Degree. Seperkara yang menarik tentang Tengku Ali ialah sewaktu sampai di England, beliau tidak tahu berbahasa Inggeris walaupun sepatah. Tetapi atas daya usaha sendiri, akhirnya beliau dapat juga menguasai bahasa tersebut sedikit demi sedikit. Di England, beliau terpaksa menaiki basikal sejauh 10 kilometer seriap hari untuk ke universiti.

Pada tahun 1934, beliau kembali semula ke tanah air dan dihantar oleh ayahandanya ke Kemaman, yang pada masa itu masih merupakan sebuah pekan yang dilitupi hutan belantara. Di sana, beliau disuruh belajar dan berlatih bekerja dengan Mubin Sheppard.

Selepas itu beliau dihantar pula ke Kuala Lumpur dan kemudiannya ke Kuala Selangor. Di Kuala Selangor beliau bekerja tanpa gaji bersama-sama Raja Uda dan Residen British pada waktu itu.

Pada tahun 1937, beliau kembali semula ke Terengganu. Di negerinya sendiri, Tengku Ali berkesempatan melakukan berbagai-bagai kerja seperti menjadi Penguasa Polis dan Kastam. Pada tahun 1942, Tengku Ali menjadi pegawai pelatih di pejabat Mahkamah Besar Kuala Terengganu. Semasa di mahkamah inilah Tengku Ali berpeluang mendalami Undang-Undang Keterangan, Undang-Undang Peraturan Jenayah, Undang-Undang Jenayah dan Undang-Undang Peraturan Mal.

Tengku Ali kemudiannya mengahwini Tengku Ainon Jamal, puteri Sultan Abu Bakar, Sultan Pahang. Dengan perkahwinan ini bermakna beliau telah mengeratkan lagi hubungan silaturrahim Terengganu-Pahang, kerana sebelum ini nendanya, Almarhum Sultan Zainal Abidin III telah mengahwini Tengku Long puteri Sultan Ahmad. Manakala bonda Tengku Ali, Tengku Mariam juga adalah puteri Sultan Pahang.

Perkahwinan dengan Tengku Ainon Jamal dianugerahkan Allah tiga cahaya mata, iaitu Tengku Besar, Tengku Afzam dan Tengku Iskandar Abu Bakar. Perkahwinan tersebut sebenarnya merupakan perkahwinan ketiga Tengku Ali. Sebelum itu Tengku Ali telah pun beristerikan Che’ Fatimah dan dianugerahkan seorang putera, Tengku Abdul Halim. Perkahwinan kedua Tengku Ali ialah dengan Tuan Nik Sharifah Aminah dan perkahwinan ini telah dianugerahkan Allah dengan tujuh orang putera dan puteri, iaitu Tengku Puteri, Tengku Fatimah, Tengku Badli Shah, Tengku Kechik, Tengku Jaafar, Tengku Mohamad Muhiddin dan Tengku Khadijah.

Semasa Tengku Ali dilantik menjadi Sultan Terengganu, Tengku Ainon Jamal telah dilantik sebagai Tengku Ampuan. Perlantikan tersebut telah digazetkan di dalam Warta Kerajaan Terengganu Bil. 18 yang bertarikh 16.09.2603 (tahun Jepun). Walaupun demikian, jodohnya dengan Tengku Ainon Jamal tidak panjang. Mereka berpisah setelah Tengku Ali diturunkan daripada tahta kesultanan Terengganu.

Selain mempunyai hubungan kekeluargaan dengan Kerabat Diraja Pahang, Tengku Ali juga mempunyai hubungan kekeluargaan dengan Kerabat Diraja Kedah. Hubungan ini bermula apabila adinda Tengku Ali, Sultanah Asma’ berkahwin dengan Almarhum Sultan Badlishah, Sultan Kedah yang ke-27. Putera Sultanah Asma’, Sultan Mahmud Sallehuddin merupakan Sultan Kedah ke-29. Seorang lagi adinda Tengku Ali, Tengku Abdul Aziz berkahwin dengan Tunku Hamidah, puteri Sultan Badlishah. Tengku Abdul Aziz merupakan bekas Juruiring Sultan Kedah.

Berdasarkan bukti-bukti sejarah, Tengku Ali memang pernah menjadi Sultan Terengganu ke-14, dari tahun 1942-1945. Iaitu sebelum Almarhum Sultan Ismail Nasiruddin Shah ibni Almarhum Sultan Zainal Abidin memerintah Terengganu. Tengku Ali dilantik menjadi Sultan Terengganu oleh jemaah menteri, bagi menggantikan Almarhum Sultan Sulaiman Badrul Alam Shah, ayahandanya yang mangkat pada 25 September 1942.

Tengku Ali mangkat pada hari Jumaat, 17 Mei 1996, di usia 82 tahun dan dimakamkan di dalam kawasan Masjid Abidin, Kuala Terengganu.

PERISTIWA PENURUNAN TENGKU ALI DARI TAHTA TERENGGANU

Peristiwa yang berlaku di dalam tahun 1945 mencatatkan sejarah hitam dalam sejarah kesultanan Terengganu yang berkesudahan dengan pemecatan Tengku Ali sebagai Sultan Terengganu. Baginda terpaksa diturunkan daripada tahta semata-mata kerana mempertahankan prinsip dan tidak sependapat dengan pemerintah ketika itu. Penurunan baginda juga dikaitkan dengan politik istana dan kesalahan perilaku sebagai sultan.

Walau apa pun yang berlaku, peristiwa penurunan Tengku Ali lebih 70 tahun lalu wajar dilihat daripada perspektif yang tersendiri. Baginda merupakan sultan pertama yang diturunkan daripada tahta dan hidup merempat. Itulah nasib yang menimpa Almarhum Tengku Ali ibni Almarhum Sultan Sulaiman Badrul Alam Shah. Tengku Ali yang diisytiharkan sebagai Sultan Terengganu yang ke-14 pada tahun 1942 dan memerintah sehingga tahun 1945. Namun, baginda hidup sebagai rakyat biasa sehingga ke akhir hayat baginda; kehidupan yang amat mengharukan dan bukan kehidupan yang patut dilalui oleh bekas seorang sultan.

Apa yang menyedihkan ialah kehadiran Tengku Ali seolah-olah tidak disedari atau dihiraukan oleh banyak pihak. Lebih memilukan lagi, Tengku Ali terpaksa berpindah-randah dari sebuah rumah ke sebuah rumah yang lain untuk tinggal bersama anak-anaknya, kerana baginda tidak mempunyai rumah. Sebagai bekas seorang Sultan, Tengku Ali berhak menerima elaun dan kemudahan lain kerana hak itu termaktub dalam Undang-Undang Diri Kerajaan Negeri Terengganu.

Menurut Almarhum Tengku Ali, 2-3 tahun selepas baginda diturunkan tahta, memang ada usaha untuk mengembalikan haknya dan begitu juga di sekitar tahun 1950-an. Walau bagaimanpun, pada masa itu British begitu berkuasa. Kerabat Diraja dan Ahli-ahli Jemaah Pangkuan Negeri pun tidak menyebelahi baginda. Mereka takut dan Tengku Ali juga menyatakan baginda takut, walaupun mahkota dan tahta itu sememangnya hak baginda. Sultan Terengganu ketika itu, Sultan Ismail Nasiruddin Shah merupakan ayahanda saudara baginda. Bondanya, Almarhum Tengku Ampuan Mariam meminta baginda supaya banyak bersabar dan menganggap kejatuhan baginda sebagai suratan Ilahi.

PEMAKLUMAN TEMPOH BERKABUNG YAM TENGKU ARIF BENDAHARA PAHANG

Assalamualaikum wbt.

YAM/YAB/YDH/YM/YB/YH/Tuan,

Menjunjung titah Kebawah Duli Yang Maha Mulia Pemangku Raja Pahang, Tengku Mahkota Tengku Abdullah Al-Haj, adalah dimaklumkan bahawa tempoh berkabung bagi YAM Tengku Arif Bendahara Pahang, Tengku Abdullah ibni Almarhum Sultan Sir Abu Bakar adalah selama 1 minggu mulai daripada turun jenazah, bagi YAM Kerabat-Kerabat, Ahli Jumaah Pangkuan Diraja Negeri dan Orang-Orang Besar Negeri Pahang Darul Makmur.

Sekian dimaklumkan. Terima kasih.

Daripada: Setiausaha Jumaah Pangkuan Diraja Negeri Pahang

YAM TENGKU ARIF BENDAHARA PAHANG MANGKAT

إِنَّا اللهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ‎

Assalamualaikum wbt.

Dengan perasaan dukacitanya dimaklumkan bahawa Yang Amat Mulia Tengku Arif Bendahara Pahang, Tengku Tan Sri Abdullah ibni Almarhum Sultan Sir Abu Bakar telah mangkat sebentar tadi, di Hospital Gleneagles Ampang dan akan dibawa pulang ke kediaman Almarhum di Kuala Lumpur untuk urusan jenazah. Kemudiannya akan dibawa ke Pekan menaiki pasawat TUDM, untuk istiadat pemakaman di Makam Diraja Pekan.

AL-FATIHAH

TENGKU HASSANAL ANGKAT SUMPAH SEBAGAI AHLI JUMAAH PANGKUAN DIRAJA NEGERI PAHANG

Yang Amat Mulia Tengku Panglima Besar, Tengku Hassanal Ibrahim Alam Shah ibni Tengku Mahkota Tengku Abdullah mengangkat sumpah sebagai Ahli Jumaah Pangkuan Diraja Negeri Pahang yang baharu, pada 02 Ogos 2018.

Majlis Angkat Sumpah ini berlangsung di hadapan KDYMM Pemangku Raja Pahang, yang juga Pengerusi Jumaah Pangkuan Diraja Negeri Pahang, di Bilik Mesyuarat Utama MUIP, Kompleks Islam Sultan Haji Ahmad Shah, Pekan.

YAM Tengku Hassanal dilantik menganggotai Ahli Jumaah Pangkuan Diraja Negeri Pahang, susulan KDYMM Sultan Pahang telah mengampuni perkenan mengurniakan gelaran Kerabat Bergelar yang membawa gelaran Yang Amat Mulia Tengku Panglima Besar Pahang, ke atas tubuh cucunda Baginda, berkuatkuasa pada 18 Jun 2018.

Selepas Majlis Angkat Sumpah tersebut selesai, telah diadakan Mesyuarat Jumaah Pangkuan Pangkuan Diraja Negeri Pahang, ke-108, yang dihadiri 31 orang Ahli Jumaah Pangkuan Diraja Negeri Pahang.

TENGKU HASSANAL DIISYTIHAR TENGKU PANGLIMA BESAR PAHANG

Putera sulung KDYMM Pemangku Raja Pahang, Tengku Hassanal Ibrahim Alam Shah ibni Tengku Mahkota Tengku Abdullah, diisytiharkan sebagai YAM Tengku Panglima Besar Pahang, berkuatkuasa 18 Jun 2018.

Setiausaha Kerajaan Negeri, Dato' Sri Muhammad Safian Ismail berkata, pengisytiharan perlantikan tersebut mendapat perkenan daripada KDYMM Sultan Pahang. Sejajar dengan itu, gelaran atau panggilan hormat berkenaan adalah terpakai.

Sebelum ini, gelaran Tengku Panglima Besar Pahang disandang oleh Almarhum Tengku Ibrahim ibni Tengku Besar Sulaiman, yang mangkat pada 28 November 2017.