Sempena Memuliakan Istiadat Kemahkotaan DYMM Sultan Ibrahim
Negeri Johor mempunyai beberapa Alat Istiadat Kebesaran
yang diwarisi dari zaman zaman ke zaman. Peralatan istiadat kerajaan negeri
Johor berfungsi sebagai unsur memberi nilai legitimasi dan kedaulatan kepada
Raja sebagai pemerintah dan mengangkat martabat kerajaan.
Antara peralatan istiadat kebesaran ialah:
-
Mahkota Kerajaan & Mahkota Permaisuri
-
Bendera Sultan
-
Bendera Johor
-
Cogan Agama
-
Cogan Alam
-
Keris
-
Lembing Istiadat
-
Payung Besar & Payung Kecil Diraja
-
Cokmar
-
Tongkat
-
Pedang Kerajaan
-
Tahta Kerajaan
Mahkota Kerajaan & Mahkota Permaisuri
Mahkota Kerajaan diperbuat daripada logam yang berharga,
bertatahkan dengan batu permata yang berbeza ukuran dan bentuk. Antaranya 6
biji berlian besar, 3 biji batu delima merah, 4 batu zamrud besar dan 4 biji
batu nilam biru besar. Balang mahkota sahaja mengandungi 1450 biji berlian kecil. Bulan dan bintang bersalut dengan
berpuluh berlian kecil yang bergemelapan. Diilhamkan oleh Almarhum Sultan Abu
Bakar. Dibuat pada tahun 1886 oleh syarikat J.W. Benson, London.
Mahkota Permaisuri (Diadem) iaitu kecil sedikit dari
Mahkota Kerajaan, untuk digunakan oleh suri baginda. Dalam tahun 1925, Sultan
Ibrahim berkenan mengubah dan
memperbaiki Mahkota Permaisuri dengan mengadakan 5 biji berlian besar, setiap
satu 18 karat. Baginda menambah kepada regalia itu dengan mengadakan seutas
rantai atau kalung yang mengandungi 671 butir berlian dan sebuah tiara
diperbuat daripada emas putih, bertatahkan berlian.
Mahkota Kerajaan dan Mahkota Permaisuri digunakan dalam 2
istiadat sahaja, dengan titah perkenan raja, iaitu:
1.
Dalam istiadat kemahkotaan, di mana Mufti
meletakkan mahkota di hulu (kepala) Sultan dan Sultanah dengan bacaan selawat
Nabi dan diikuti dengan doa.
2.
Mahkota diletakkan oleh Bakal Raja di atas
keranda diraja, semasa Majlis Penghormatan Terakhir sebelum pemakaman.
Mahkota disimpan sebaik sahaja majlis tamat.
Bendera Sultan
Juga dikenali sebagai Bendera Peribadi Sultan. Warna
putih diwarisi dari bendera peribadi Sultan Hussain dan dikekalkan oleh
Temenggong Ibrahim, melambangkan kesucian dan berserah kepada Allah. Pada tahun
1871, Sultan Abu Bakar menambah dan memasukkan lambang anak bulan dan bintang
pecahan sembilan, menandakan kedudukan tertinggi mengetuai negeri.
Warna biru ini dipadankan dari warna langit alam semula
jadi (Sky Blue atau Royal Blue) dan melambangkan kesejahteraan. Bendera ini
menjadi simbol kedaulatan raja yang memerintah.
Bendera yang diperbuat dari kain sutera tulen dan
dipasang pada tiang yang diperbuat dari logam perak yang bermutu tinggi
dijadikan satu dari peralatan istiadat kerajaan.
Bendera Johor
Warna putih pada
anak bulan dan bintang menandakan Raja yang berdaulat. Simbol anak bulan dan
bintang menunjukkan lambang agama Islam yang menjadi agama rasmi negeri Johor.
Bahagian bewarna merah melambangkan keberanian dan
ketabahan hulubalang dan pengikut Sultan Abu Bakar yang bersama-sama menerokai
dan memajukan Johor.
Maksud warna biru tua (Navy Blue) yang dipadankan dari
warna laut ialah kerajaan dan rakyat.
Cogan Agama
Cogan Agama diperbuat daripada emas, berbentuk bujur daun
sirih dan mempunyai identiti sejarah tempatan. Bentuk ini simbol lada hitam
yang menjadi teras ekonomi Johor ketika itu.Cogan ini berukuran 0.6 meter (2
kaki) di bahagian paling lebar dan terletak di atas sebatang tongkat perak
berukuran 1.8 meter ( 6 kaki). Di tengah muka Cogan Agama terdapat ejaan nama
‘Allah’ dan ‘Muhammad’ di bawahnya, dalam tulisan Jawi. Di bahagian bawah
tulisan ‘Muhammad’, juga dalam tulisan Jawi ditulis perkataan ‘Kepada Allah
Berserah’. Ukiran gambir dan lada hitam menghiasi di sekeliling cogan itu.
Simbol mahkota dan bulan bintang yang diukir menunjukkan lambang kedaulatan
raja.
Cogan Alam
Cogan Alam ditempatkan bahagian depan di sebelah kiri.
Cogan yang berbentuk anak bulan dan bintang pecahan lima, diperbuat daripada
emas, beurkuran 30.48 sentimeter (1 kaki) dan ditatang oleh tongkat setinggi
1.8 meter (6 kaki). Simbol bulan bintang memberi tafisran bahawa Sultan Abu
Bakar dan kerajaan Johor menjunjung dan mendaulatkan agama Islam dan hal-hal
yang berkaitan dengannya. Nama baginda yang diukir di atas cogan bertujuan
memberi makna supaya rakyat akan sentiasa mengenang dan menghormati baginda
sebagai pengasas negeri Johor moden.
Keris Darjah Mahkota
Sarung keris panjang ini daripada emas bungkai yang
teragam hias dengan ukiran-ukiran timbul awan belanda dan sebuah mahkota enamel
yang bertatahkan intan berlain dan batu-batu delima.
Ulunya daripada emas yang teragam hias dengan
mahkota-mahkota enamel, batu-batu permata delima, nilam dan intan berlian dan
berkepalakan sebuah mahkota.
Bahagian mata keris yang lurus tertulis ukir dengan
kalimah ‘Tawakkal Allaallah’ dan ‘Sultan Abu Bakar ibni Almarhum Ibrahim, Johor
Sanah 1278’ pada salah satu daripada permukaannya dan pada permukaan yang
disebaliknya pula tertulis ukir dengan ayat ‘Kepada Allah Berserah’.
Keris Darjah Kerabat
Sarung keris panjang ini teragam hias dengan
ukiran-ukiran timbul awan belanda yang merangkumi pelbagai jenis kepala
binatang-binatang yang terdapat di Negeri Johor dan bintang serta bulan sabit
daripada enamel, batu-batu permata delima, nilam dan intan berlian yang
berkepalakan Bintang dan Bulan Sabit.
Bahagian mata keris yang lurus tertulis ukir dengan
kalimah ‘Tawakkal Allahallah’ dan ‘Sultan Abu Bakar ibni Almarhum Ibrahim,
Johor Sanah 1278’ pada salah satu daripada permukaannya dan pada permukaan yang
di sebaliknya pula tertulis ukir dengan ayat ‘Muafakat Itu Berkat’.
Lembing Istiadat
Pada awal masa dahulu, lembing dijadikan alat senjata
bagi mengawal keselamatan raja semasa perarakan. Fungsi lembing sekarang ialah
sebagai lambang kekuasaan raja, tetapi masih ditempatkan di hadapan perarakan.
Terdapat 16 batang lembing istiadat dan setiap satu berukuran 2.14 meter (7
kaki 5 inci) tinggi bermata runcing dan berlok tujuh. Mata lembing diperbuat
daripada bahan besi waja dilorek dengan motif daun lada hitam dan gambir, serta simbol bulan bintang yang membawa
erti Islam sebagai agama rasmi negeri. Lembing yang tidak berambu ini dipanggil
Lembing Istiadat.
Payung Besar & Payung Kecil Diraja
Almarhum Sultan Abu Bakar menjadikan 2 Payung Besar dan 2
Payung Kecil sebagai lambang tradisi memberi perlindungan kepada raja. Tidak
seperti negeri lain, Payung Istiadat Johor berwarna puith, iaitu warna raja
yang memerintah. Payung Besar berukuran 2.1 meter (83 inci) dan Payung Kecil
1.8 meter (71 inci). Kedua-duanya diperbuat daripada kain sutera putih yang
bertekatkan lambang Mahkota Kerajaan. Batang payung diperbuat daripada perak.
Di puncak payung terterap pendua Mahkota Kerajaan.
Cokmar
2 buah cokmar juga dijadikan sebagai peralatan istiadat:
Cokmar Dato’ Penghulu Biracana
Cokmar Kerajaan dinamakan Cokmar Dato’ Penghulu Biracana.
Diperbuat daripada perak dan berukuran 1.4 meter (4 kaki 9 inci), dilorek
dengan awan larat yang bermotifkan lada hitam dan gambir, serta bulan bintang
dan Jata Kerajaan.
Cokmar Dato’ Penghulu Istiadat
Cokmar Dato’ Penghulu Istiadat adalah lebih pendek dan
pada kepalanya terterap pendua mahkota. Kedua-kedua cokmar ini ditanggung di
atas bahu kanan pembawanya dalam setiap istiadat diraja dan mengepalai segala
peralatan istiadat.
Tongkat
Terdapat 8 batang tongkat yang berukuran 1.4 meter
panjang (4 kaki 9 inci). Tongkat ini diperbuat daripada rotan yang
berbingkaikan perak dan teragam hias dengan jambak-jambak lada hitam dan gambir
yang berselang seli dengan mahkota-mahkota dan bintang serta bulan sabit yang
berkepalakan sebuah mahkota yang diperindahkan dengan enamel.
Pedang Kerajaan
Kerajaan Johor pernah menghadiahkan sebilah pedang untuk
dijadikan Pedang Kerajaan kepada Almarhum Sultan Ibrahim pada tahun 1935,
sempena 40 tahun baginda di atas tahta kerajaan. Pedang tersebut ditempah khas
dengan syarikat J.W. Benson, London. Hulu pedang ini diperbuat daripada gading
yang diukir awan larat bersalut emas, ditatah dengan simbol Mahkota Kerajaan
dan monogram Sultan Ibrahim. Sarung pedang itu diukir dengan Jata Kerajaan yang
diilhamkan oleh Sultan Abu Bakar. Turut diukir ialah simbol Darjah Kerabat dan
Darjah Mahkota. Sebelah mata pedang yang diperbuat daripada besi waja tertulis
kalimah Jawi ‘Alwathik Billah Al-Sultan Ibrahim ibni Sultan Abu Bakar 1313’.
Pedang ini digunakan sebagai sebahagian daripada pakaian istiadat Sultan Johor
sehingga sekarang.
Tahta Kerajaan
Tahta Kerajaan Johor merupakan 2 buah Kerusi Diraja yang
terletak di atas peterana yang berbalut dengan baldu berwarna biru di
tengah-tengah Bilik Singgahsana. Tahta Kerajaan Johor kakinya tinggi dan
runcing berbentuk kaki harimau yang beralaskan bulatan. Ini melambangkan
kekuasaan seperti mana singa dianggap sebagai raja bagi segala makhluk
belantara. Harimau adalah binatang yang amat ditakuti oleh binatang-binatang
buas lainnya di Malaysia. Tahta Kerajaan Johor berpuncakkan simbol jata
kerajaan negeri dengan seru ‘Kepada Allah Berserah’, seperti yang telah
ditegaskan. Inilah pegangan kerajaan Sultan Abu Bakar dan pengganti-pengganti
baginda seterusnya.
